Over Supinatie
En wat je eraan kunt doen
Supinatie (ook wel onderpronatie genoemd) heeft alles te maken met de afwikkeling van je voet en de stand van je voet tijdens deze afwikkeling. Bij supinatie loop je teveel op de buitenzijde van je enkel en middenvoet. De binnenkant van je voet, de voetholte, wordt omhoog getrokken.
Met de verkeerde voetafwikkeling heb je kans op klachten in voeten, benen, heupen, je knieën en uiteindelijk ook je rug.
Wat is supinatie?
Supinatie is een afwijking in de afwikkeling van de voet waarbij de voet te veel naar buiten kantelt en de holte van de voet wordt opgetrokken tijdens het lopen. Dit proces begint al bij de landing van je hiel op de grond en eindigt bij het afstoten van je tenen. Normaal gesproken rolt je voet tijdens deze afwikkeling naar binnen, waarbij je gewicht wordt verdeeld over je hele voet. Bij supinatie blijft het grootste deel van het gewicht echter op de buitenkant van de voet rusten. Dit kan jouw looppatroon beïnvloeden en leiden tot verschillende klachten of blessures. Supinatie wordt ook wel onderpronatie genoemd en is het tegenovergestelde van overpronatie.
Wat gebeurt als de voet supineert?
Om goed duidelijk te kunnen maken wat er gebeurt als de voet supineert, is het belangrijk om te begrijpen hoe de afwikkeling van de voet werkt. De voetafwikkeling bestaat uit drie fases: het landen met de hiel (hielstrike), het afrollen van de voet (middenfase) en het afzetten met de tenen (afzetfase). Het doel hiervan is om het lichaamsgewicht gelijkmatig te verdelen over de voet en schokken op te vangen.
Een perfect looppatroon is zeldzaam. Tijdens het lopen heeft de voet de natuurlijke neiging om naar binnen (pronatie) of naar buiten (supinatie) te bewegen. Een lichte mate van pronatie of supinatie is normaal en zorgt meestal niet voor problemen. Echter, wanneer deze bewegingen overmatig zijn of niet goed gecompenseerd worden door de rest van het lichaam, kan dit leiden tot overpronatie of onderpronatie.
Bij supinatie kantelt de voet tijdens het lopen overdreven naar de buitenzijde. Hierdoor wordt het lichaamsgewicht niet gelijkmatig verdeeld over de voetboog, bal van de voet en tenen. In plaats daarvan komt de grootste belasting op de buitenrand van de voet terecht. Tijdens het landen raakt meestal eerst de buitenkant van de hiel de grond, waarna de voet naar voren afwikkelt. Dit belemmert de natuurlijke demping en stabiliteit die normaal door de binnenkant van de voet en de voetboog worden geboden, omdat deze delen onvoldoende worden belast.
Het gebrek aan schokabsorptie kan extra druk uitoefenen op de spieren, pezen en ligamenten in de voet. Dit kan niet alleen zorgen voor vermoeide voeten, maar ook een reeks van klachten veroorzaken in andere delen van het lichaam, zoals de enkels, knieën, heupen en zelfs de onderrug. Risicofactoren zoals een holvoet, een hoge wreef en de flexibiliteit van de voet vergroten de kans op supinatie.
Symptomen bij supinatie
Supinatie is vaak lastig te herkennen, omdat de symptomen subtiel en niet altijd duidelijk zichtbaar zijn. De meeste mensen ontdekken pas dat ze supineren wanneer ze pijnklachten beginnen te ervaren. Deze klachten treden meestal op tijdens intensieve impactvolle sporten zoals hardlopen, basketbal of voetbal. Toch zijn er manieren om al in een vroeg stadium te herkennen of je voeten supineren, waardoor je klachten kunt voorkomen.
Je kunt dit eenvoudig vaststellen door het slijtagepatroon van je schoenen te bekijken. Bij onderpronatie is de extra slijtage meestal geconcentreerd aan de buitenranden van de hielen en de buitenkant van de bal van de voet, voornamelijk aan de kant van de kleine teen. Mensen met een hoge wreef of een verkeerde voetstand, zoals een holvoet, lopen een verhoogd risico op onderpronatie. Daarnaast kun je de stand van je hielbeen analyseren; als dit naar buiten kantelt, is de kans groot dat je te maken hebt met supinatieproblemen.
De meest voorkomende symptomen
De meest voorkomende symptomen van supinatie zijn pijn in de voetboog en de bal van de voet. Dit komt doordat de spieren en banden in de voet, vooral in de voetboog, extra belast worden door de afwijkende manier van lopen. Hierdoor ontstaat een verhoogd risico op blessures, zoals enkelverstuikingen, peesontstekingen of pijn aan de buitenkant van de knie (ook bekend als het iliotibiaal bandsyndroom). Langdurige supinatie kan bovendien leiden tot ongemakken aan de buitenkant van de voet, zoals eeltvorming of pijnlijke drukpunten, omdat deze gebieden voortdurend worden belast.
De symptomen kunnen variëren van milde ongemakken tot hevige pijn, en ze kunnen verschillende delen van je lichaam beïnvloeden. Het is belangrijk om goed op te letten en deze signalen op tijd te herkennen, zodat je stappen kunt zetten om verdere complicaties te voorkomen. De meest voorkomende klachten waarmee je te maken kunt krijgen, zijn:
Hoe weet ik of mijn voet supineert?
Onderpronatie komt minder vaak voor dan overpronatie, maar het is belangrijk om je bewust te zijn van de signalen en symptomen. Sommige mensen lopen echter een groter risico op onderpronatie dan anderen. Als je één of meerdere van de volgende kenmerken herkent, loop je een verhoogd risico:
- Een hoge wreef
- Een strakke achillespees
- Een voet- of beenblessure die de manier van lopen beïnvloedt (zoals hamertenen, shin splints of een pijnlijke knie)
- Het dragen van schoenen zonder goede ondersteuning
Ben je niet zeker of je last hebt van supinatie? Gebruik de onderstaande afbeelding om dit te controleren. Laat iemand recht achter je zitten en de positie van je voeten beoordelen (zie de eerste kolom). De afbeelding in de tweede kolom kun je zelf bekijken in een spiegel. Voor de derde kolom gebruik je de watertest: maak je voeten nat en zet een afdruk op de vloer.
Vergelijk jouw voetafdruk met de afbeelding en ontdek of jouw voetstand overeenkomt. Zelfs als je geen klachten ervaart, is het verstandig om te onderzoeken of je voeten supineren. Door dit op tijd vast te stellen, kun je mogelijke problemen in de toekomst voorkomen.
De oorzaak van supinatie
Supinatie ontstaat meestal door een combinatie van genetische en externe factoren die de stand en beweging van de voeten beïnvloeden. Deze factoren kunnen onder meer bestaan uit spierzwakte, een verkeerde stand van de voet of ongeschikt schoeisel. Hieronder worden de meest voorkomende oorzaken van supinatie toegelicht:
Supinatie behandelen
Als je last hebt van een of meerdere symptomen van supinatie, is het belangrijk om snel in actie te komen. Hiermee voorkom je dat de klachten erger worden en mogelijke complicaties ontstaan. Het is essentieel om de balans van de voet tijdens het lopen te herstellen.
Supinatie kan meestal goed behandeld worden met niet-invasieve methoden. De meest effectieve behandeling combineert vaak verschillende technieken om de druk op de voeten te verminderen en de voetboog te ondersteunen. Denk hierbij aan specifieke oefeningen voor supinatie, het gebruik van speciale steunzolen en het dragen van goed ondersteunende schoenen.
