Over overpronatie
En wat je eraan kunt doen
Wie gezond wil leven en de richtlijnen volgt, zet al snel zo’n 7.000 tot 10.000 stappen per dag. Een flink aantal dat je de nodige gezondheidsvoordelen oplevert. Toch kunnen al die stappen juist voor problemen zorgen als je last hebt van overpronatie.
Zwik je makkelijk door je enkels, of heb je pijn in je knieën, heupen of rug? Dat kan alles te maken hebben met de manier waarop je je voeten afwikkelt.
Wat is overpronatie?
Overpronatie heeft te maken met de manier waarop je voet afwikkelt tijdens het lopen. Dit proces begint tijdens elke stap met de hiellanding en beweegt zich door de voetboog richting de grote teen. Overpronatie treedt op wanneer je voet te ver naar binnen rolt bij de afwikkeling, waardoor de mediale voetboog inzakt en de enkel naar binnen kantelt. Dit verstoort je looppatroon en kan leiden tot diverse klachten en blessures. In de volksmond wordt overpronatie ook wel naar binnen lopen genoemd.
Wat gebeurt er als de voet overproneert?
Om goed te kunnen begrijpen wat overpronatie inhoudt, is het belangrijk om te weten wat er in je voet gebeurt tijdens het lopen. Pronatie beschrijft hoe een voet beweegt en kantelt bij elke stap tijdens de afwikkeling. Deze natuurlijke bewegingen zorgen voor schokdemping en stabiliteit. De afwikkeling van de voet bestaat uit verschillende fases waarbij de voet landt via de hiel en afrolt naar de tenen.
De manier waarop iemands voet de grond raakt en afwikkelt, kan de rest van het lichaam beïnvloeden. Een perfect looppatroon is vrij zeldzaam. Veel mensen hebben last van overpronatie of onderpronatie (ook wel supinatie genoemd). Een lichte neiging tot het een of het ander is heel gewoon en vaak ongevaarlijk. Echter, wanneer de voet te ver naar binnen of naar buiten kantelt, kan dit serieuze problemen veroorzaken.
Bij overpronatie zakt de mediale voetboog in en kantelt het hielbeen naar binnen tijdens het lopen. Dit vermindert de natuurlijke dempingsfunctie van de voet, waardoor extra druk ontstaat op de spieren, pezen en ligamenten die de voetboog ondersteunen. In plaats van de schok gelijkmatig over de gehele voet te verdelen, komt de meeste druk op de binnenkant van de voet en de grote teen te liggen. Dit kan niet alleen leiden tot vermoeide voeten, maar ook tot een kettingreactie van pijn en ongemak in andere delen van het lichaam, zoals de enkels, knieën, heupen en zelfs de onderrug. Factoren zoals platvoeten, zwangerschap en overgewicht verhogen het risico op overpronatie.
Wat zijn de verschillen tussen overpronatie en platvoeten?
Hoewel overpronatie en platvoeten vaak in verband worden gebracht met elkaar, zijn het twee verschillende dingen. Platvoeten beschrijven de vorm van je voetboog, terwijl overpronatie gaat over de beweging van je voet tijdens het lopen. Hierdoor is het mogelijk om platvoeten te hebben zonder dat je last hebt van overpronatie en andersom. Echter, platvoeten vergroten wel de kans op overpronatie en vice versa.
Platvoeten zijn een veel voorkomende aandoening waarbij de voetboog is ingezakt of helemaal afwezig is. Dit kan leiden tot vermoeide voeten en pijn in de voetzolen, maar het hoeft niet per se te betekenen dat je last hebt van overpronatie. Aan de andere kant kunnen mensen met een normale voetboog toch last hebben van overpronatie.
Symptomen bij overpronatie
Het herkennen van overpronatie kan lastig zijn omdat de symptomen vaak geleidelijk ontstaan. Hierdoor kun je mogelijk al enige tijd last hebben van overpronatie zonder het te beseffen. Toch zijn er verschillende manieren om te ontdekken of je voeten overproneren.
Kijk bijvoorbeeld naar het slijtagepatroon van je schoenen. Bij overpronatie vertonen schoenen meer slijtage aan de buitenranden van je hielen en de binnenranden van de bal van je voeten (de kant richting de grote teen). Ook als je last hebt van platvoeten of doorgezakte voeten, is de kans groot dat je overproneert. Daarnaast kun je de stand van je hielbeen analyseren; als deze naar binnen helt, is de kans groot dat je met overpronatie-problemen te maken hebt.
De symptomen variëren van milde ongemakken tot ernstige pijnklachten en kunnen verschillende delen van het lichaam beïnvloeden. Het is cruciaal om deze signalen vroegtijdig op te merken, zodat je maatregelen kunt nemen om verdere complicaties te voorkomen. Hier is een overzicht van veel voorkomende klachten:
Twijfel je of je last hebt van overpronatie? Controleer het aan de hand van onderstaande afbeelding. Vraag of iemand recht achter je kan zitten en de stand van je voeten kan beoordelen (de afbeelding in de eerste kolom). De afbeelding in de tweede kolom afbeelding kun je in een spiegel controleren en de laatste kolom is de watertest. Maak hiervoor je voeten nat en laat een afdruk achter op de vloer. Vergelijk deze met de afbeelding en ontdek of de stand van jouw voeten overeenkomt.
Ook als je geen klachten hebt, kan het verstandig zijn om te achterhalen of jouw voeten overproneren. Een tijdige diagnose kan helpen om eventuele klachten in de toekomst te voorkomen.
Oorzaken van overpronatie
Overpronatie kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, die vaak in een combinatie optreden. Deze factoren kunnen onder andere spierzwakte, een verkeerde looptechniek, of onjuist schoeisel omvatten. Hieronder volgen de meest voorkomende en verschillende oorzaken van overpronatie:
Overpronatie behandelen
Op het moment dat je een of meerdere symptomen van overpronatie ervaart, is het belangrijk om snel actie te ondernemen. Zo kun je namelijk voorkomen dat de klachten verergeren en er verdere complicaties ontstaan. Het herstellen van de balans van de voet tijdens het lopen is hierbij cruciaal.
Overpronatie is doorgaans goed te behandelen met conservatieve behandelmethoden. Echter, de meest effectieve aanpak combineert verschillende methoden om de belasting op de voeten te verminderen en de voetboog te ondersteunen. Daarbij kun je denken aan speciale overpronatie oefeningen, het dragen van speciale overpronatie steunzolen en het dragen van goede schoenen.
In het worst-case scenario, wanneer blijkt dat alle conservatieve behandelingsmethoden onvoldoende effectief zijn, kan in overleg met een specialist worden gekozen voor een operatieve ingreep.
De beste manier om overpronatie te behandelen
De beste manier om overpronatie te behandelen, is door een combinatie van behandelingen toe te passen. Hierbij kun je denken aan het dragen van stevige en goed ondersteunende schoenen, regelmatig oefeningen doen om de voetboog te versterken en gebruik maken van speciale steunzolen of inlegzolen. Het is ook belangrijk om op tijd rust te nemen bij klachten en overbelasting te vermijden.
Tips om overpronatie te voorkomen
Hoewel sommige oorzaken van overpronatie onvermijdelijk zijn, kun je wel stappen ondernemen om het risico op deze voetklacht te verminderen:
- Draag schoenen met goede ondersteuning en demping voor de voetboog.
- Let op je houding tijdens het lopen en probeer te letten op een goede afwikkeling van de voet.
- Versterk de spieren rondom je enkels en voeten door middel van oefeningen.
- Houd je gewicht onder controle om overbelasting van de voeten te voorkomen.
Door deze preventieve maatregelen te nemen, kun je het risico op overpronatie verminderen en de kans op blessures verkleinen. Het is raadzaam om regelmatig je voeten te laten beoordelen door een specialist, zelfs als je geen klachten ervaart, om eventuele afwijkingen vroegtijdig te kunnen signaleren en corrigeren.